Co to jest wiatr?
Wiatr, to ruchy powietrza, które wywołane są przez nierównomierne ogrzewanie Ziemi przez Słońce. Temperatura powoduje powstanie obszarów wysokiego i niskiego ciśnienia atmosferycznego, a im większa różnica w ciśnieniu między nimi, tym szybciej powietrze przemieszcza się z obszaru wysokiego ciśnienia do niskiego, co wywołuje wiatr.
Jak powstaje wiatr – czyli co sprawia, że wiatr wieje?
Słońce ogrzewa naszą planetę nierównomiernie, a to dlatego, że światło słoneczne trafia w Ziemię pod różnym kątem, a także przez to, że część światła słonecznego blokują chmury. Ukształtowanie terenu, czy zbiorniki wodne, również wpływają na temperaturę dlatego, że powietrze na lądzie nagrzewa się szybciej, niż to nad powierzchnią oceanu.
Gazy, które są składnikiem atmosfery naszej planety, zachowują się różnie w zależności od swojej temperatury. Gdy gazy się nagrzewają, cząsteczki poruszają się szybciej, oddalają się od siebie i wznoszą się, wtedy ciśnienie atmosferyczne spada. Gdy się ochładzają, cząsteczki zwalniają, zbliżają się do siebie i opadają, wtedy ciśnienie atmosferyczne rośnie. Im większa różnica w ciśnieniu atmosferycznym, tym szybciej powietrze się porusza, co skutkuje wiatrem.
Natura lubi równowagę, dlatego gdy ogrzane powietrze leci do góry, na jego miejsce wchodzi powietrze chłodniejsze, aby wypełnić powstałą lukę.
Kierunek wiatru zależy od rozmieszczenia wysokiego i niskiego ciśnienia atmosferycznego, a także od Efektu Coriolisa – jest to efekt wywołany obracaniem się Ziemi – który skręca wiatr lekko w prawo.
Dlaczego powietrze przemieszcza się z wysokiego ciśnienia do niskiego?
Powietrze, jak wiele innych materii, rozszerza się przy ogrzaniu i kurczy przy schłodzeniu. Oznacza to, że po podgrzaniu powietrza, między cząsteczkami przestrzeń się zwiększa, tym samym cieplejsze powietrze staje się mniej gęste, niż otaczające je chłodniejsze powietrze, przez co leci do góry.
Pomyśl o balonach na ogrzane powietrze. Powietrze w balonie jest ogrzewane przez palnik, przez co się rozpręża, czyli staje się mniej gęste. Dzięki temu balon leci w górę, bo otaczające powietrze jest chłodniejsze – czyli gęstsze, niż rozprężone powietrze w balonie.
Czy wiatr jest potrzebny?
Wiatr przenosi ciepło, wilgoć, zanieczyszczenia i pyłki – co sprawia, że jest kluczowym czynnikiem pogody i klimatu na Ziemi.
Wiatry stałe przyczyniają się do powstawania prądów morskich, które kształtują klimat niektórych rejonów, jak np. prąd zatokowy Golfsztrom, który transportuje ciepłe wody z Zatoki Meksykańskiej na północ i do Europy. Powoduje on również przemieszczanie się chmur po naszym niebieskim niebie, które często wywołują opady atmosferyczne.
Wiatr przyczynia się do zmiany krajobrazu, np. poprzez erozję, czy usypywanie wydm piaskowych. Wiatr może przenieść pył z Sahary do Ameryki, przez Ocean Atlantycki. Jak i również przenosi pył wulkaniczny po erupcji wulkanów.
Ludzie wykorzystują siłę wiatru od setek lat. Napędzał on m.in. statki i wiatraki. Obecna technologia pozwala nam także wykorzystać energię wiatrową, by pozyskać z niego energię elektryczną.
Niestety, potrafi mieć również niszczycielski wpływ. Huragany, cyklony, czy tornada z prędkością wiatru dochodzącą do kilkuset kilometrów na godzinę są w stanie niszczyć domy, osiedla i całe miasta.
