Nil czy Amazonka – która rzeka jest najdłuższa na świecie?
Przez wiele lat Nil był uważany za najdłuższą rzekę, ale w 2009 naukowcy doszli do wniosku, że to jednak Amazonka może być numerem jeden.
Przy ustalaniu długości danej rzeki bierze się pod uwagę wiele czynników i, wbrew pozorom, ustalenie dokładnej długości rzeki nie jest takim prostym zadaniem, nawet przy użyciu najnowszych map.
Koryto rzeki może się rozgałęziać, a po paru kilometrach łączyć ponownie. Długość rzeki może także zależeć od tego, czy mierzymy środek rzeki, czy jej linię brzegową. Może ona również płynąć przez zbiornik wodny, czy zapory – w jaki sposób mierzyć wtedy długość rzeki? Zdania wśród ekspertów są podzielone.
Te oraz inne czynniki powodują, że w rezultacie otrzymujemy różne wyniki pomiarów długości. Dlatego w jednym miejscu możemy przeczytać, że to Nil jest najdłuższą rzeką, a w innym miejscu, że to jednak Amazonka jest najdłuższa.
1. Nil – 6 650 km
Od dawna uznawany za prawdopodobnie najdłuższą rzekę świata, a bez wątpienia najdłuższą rzekę Afryki – jej długość wynosi około 6650 kilometrów, lub według innych pomiarów 7000 km, jeśli uwzględnić do tego rzekę Kagerę.
Dwa główne dopływy Nilu to Nil biały i Nil niebieski, które spotykają się w okolicach miasta Chartum – stolicy Sudanu, gdzie łączą się, tworząc rzekę Nil. Za źródło Nilu uznaje się Nil biały, który wypływa z największego jeziora Afryki, czyli Jeziora Wiktorii, choć niektórzy eksperci uważają, że źródło Nilu jest 400 kilometrów dalej – tam, gdzie zaczyna swój bieg rzeka Kagera, która następnie wpływa do Jeziora Wiktorii.
Nil swoje ujście ma w Morzu Śródziemnym, w miejscu, gdzie formuje się rozległa delta Nilu o powierzchni 24 tysięcy kilometrów kwadratowych, co czyni ją jedną z największych delt na świecie. W obszarze delty Nilu żyje blisko 50% populacji Egiptu, czyli około 40 milionów ludzi. Przez tysiące lat Nil był kluczowy dla rozwoju cywilizacji Egipskiej.
Co ciekawe, spośród najdłuższych rzek świata Nil, pomimo swojej rekordowej długości, jest jedną z najmniejszych rzek jeśli chodzi o roczny przepływ metrów sześciennych wody.
2. Amazonka – 6 400 km
Druga rzeka aspirująca do miana najdłuższej na świecie, czyli Amazonka, której długość wynosi ponad 6 400 km. Choć inne źródła mówią, że może to być nawet 7 000 kilometrów. W obu przypadkach czyni to Amazonkę najdłuższą rzeką Ameryki Południowej
Choć długość Amazonki jest dla badaczy tematem spornym, to w innej kwestii jest bezsprzecznym rekordzistą. Amazonka jest numerem jeden w ilości przepływającej przez nią wody – średnio ponad 215 000 metrów sześciennych wody przepływa przez nią w ciągu sekundy. W przybliżeniu rocznie daje to wynik 6 600 kilometrów sześciennych wody – to tyle, co następnych siedem rzek z największym przepływem łącznie. Sama Amazonka odpowiada za 20% światowej wody uchodzącej z rzek do zbiorników wodnych.
Za początek Amazonki uznaje się miejsce, w którym spotykają się dwie rzeki – Ukajali i Marañón. Ma to miejsce w północno-wschodniej części Peru. Amazonka płynie dalej na wschód przez kilka tysięcy kilometrów brazylijskiej dżungli. Łączy się w tym czasie ze swoimi licznymi dopływami i płynie aż ku Oceanowi Atlantyckiemu, gdzie ma swoje ujście.
3. Jangcy – 6 300 km
Najdłuższa rzeka Azji oraz najdłuższa rzeka płynąca wyłącznie przez terytorium jednego kraju, Chińskiej Republiki Ludowej – długośc Jangcy wynosi około 6 300 kilometrów.
Jej źródło znajduje się we wschodniej części Wyżyny Tybetańskiej w paśmie górskim Tanggula Shanmai, na wysokości ponad 5 100 metrów nad poziomem morza, tam swój bieg zaczyna rzeka Dangqu, która jest dopływem Jangcy.
Podobnie jak Nil dla Egiptu, tak i Jangcy była i wciąż jest bardzo ważna dla chińskiej historii, ekonomii, czy kultury. W pobliżu delty Jangcy mieszka około 8% populacji Chińskiej Republiki Ludowej, czyli jakieś 115 milionów ludzi, sam obszar delty Jangcy (zwany Złotym Trójkątem) generuje 20% PKB ChRL. Ponadto na rzece Jangcy znajduje się największa hydroelektrownia na świecie pod względem mocy – Tama Trzech Przełomów.
4. Mississippi-Missouri – 6 275 km
System rzeczny Mississippi-Missouri o długości 6 275 km jest najdłuższą rzeką Ameryki Północnej.
Rzeka Mississippi wypływa z jeziora polodowcowego Itasca znajdującego się w północnej części stanu Minnesota. Natomiast rzeka Missouri zaczyna swój bieg w stanie Montana z połączenia dwóch rzek – Madison i Jefferson.
Obie rzeki – Mississippi oraz Missouri – spotykają się na dystansie kilku tysięcy kilometrów od swoich źródeł, w pobliżu miasta St. Louis w stanie Missouri. Zmierzają następnie na południe do Zatoki Meksykańskiej, gdzie wpływają do Oceanu Atlantyckiego.
5. Jenisej-Angara-Selenega-Ider – 5 539 km
System rzeczny Jenisej o długości 5 539 km to piąta najdłuższa rzeka na świecie i największa rzeka, która swoje ujście ma w Oceanie Arktycznym.
W pobliżu miejscowości Kyzył na Syberii łączą się dwie rzeki Jenisej Mały i Jenisej Wielki, tym samym tworzą Jenisej właściwy. Następnie Jenisej płynie na północ przez ponad 3 400 kilometrów, aż do swojego ujścia w Morzu Karskim, które jest częścią Oceanu Arktycznego.
Rzeka Jenisej oddziela Wyżynę Środkowosyberyjską od Niziny Zachodniosyberyjskiej.
6. Huang He – 5 464 km
Rzeka Huang He nazywana również Żółtą Rzeką o długości 5 464 km jest drugą najdłuższą rzeką w Chińskiej Republice Ludowej po rzece Jangcy. Swoją nazwę Żółta Rzeka przyjęła od swojego żółtego koloru, który spowodowany jest namułem lessowym.
Podobnie jak Jangcy, źródło Huang He również znajduje się wysoko w górach. A dokładnie w łańcuchu górskim Bayan Har Shan w środkowych Chinach, w prowincji Qinghai na wysokości około 4 800 metrów nad poziomem morza.
Z powodu przenoszonej w wodzie dużej ilości mułu koryto rzeki się podnosi, co sprawia, że rzeka ta często zmienia swój bieg i wywołuje dotkliwe powodzie.
7. Ob-Irtysz – 5 410 km
Rzeka Ob oraz rzeka Irtysz tworzą razem system rzeczny o długości 5 410 kilometrów, co czyni go siódmym najdłuższym na świecie i czwartym najdłuższym w Azji.
Rzeka Ob zaczyna swój bieg niedaleko miasta Bijsk z połączenia rzek Bija i Katuń, obie te rzeki swoje źródła mają w syberyjskim łańcuchu górskim Ałtaj w Azji Środkowej. Rzeka Ob w całości płynie na terytorium Rosji, ale jej dopływy rozciągają się aż do Kazachstanu, Chin oraz Mongolii. Ob płynie w stronę północy, gdzie uchodzi do Morza Arskiego – podobnie jak Jenisej.
8. La Plata-Parana – 4 880 km
Długi na 4 880 km system rzeczny La Plata-Parana jest drugą najdłuższą rzeką w Ameryce Południowej ustępujący długością tylko Amazonce.
Jest to dość nietypowa rzeka, bo choć nazywana rzeką, to sama La Plata przypomina bardziej zatokę nad Oceanem Atlantyckim. Jej długość to około 290 kilometrów, a jej szerokość zaczyna się od 2 kilometrów i rozciąga się aż do 220 kilometrów – takie wymiary obrazują nam, że nie jest to “normalna” rzeka.
Normalnymi rzekami są natomiast dopływy La Platy, czyli Parana i rzeka Urugwaj, które są długie na kolejno 4 880 km i 1 838 km.
9. Kongo – 4 700 km
Rzeka Kongo o długości 4 700 km jest drugą co do długości rzeką Afryki po Nilu. Kongo jest również najgłębszą rzeką świata z głębokością zmierzoną na 219 metrów, ponadto jest to druga rzeka po Amazonce z największym przepływem – co sekundę przepływa w niej około 41 000 m³ wody.
Jest to jedyna na świecie rzeka główna, która przecina równik dwukrotnie.
10. Amur-Argun – 4 440 km
Rzeka Amur w połączeniu z rzeką Argun, która jest jej dopływem, tworzą system rzeczny o długości 4 400 km.
Zaczyna ona swój bieg w Chinach Północno-Wschodnich, gdzie rzeka Szyłka łączy się z rzeką Argun. Płynie dalej na wschód, gdzie wyznacza naturalną granicę między Chińską Republiką Ludową a Rosją. Swoje ujście ma w Morzu Ochockim, które znajduje się w północno-zachodniej części Oceanu Spokojnego.
11. Lena – 4 400 km
Lena, rzeka o długości 4 400 km jest najdalej wysuniętą na wschód rzeką spośród trzech wielkich syberyjskich rzek (pozostałe dwie to Jenisej i Ob). Jest to największa rzeka, która w całości płynie przez Rosję. 77% dorzecza Leny jest pokryte wieczną zmarzliną, czyli jest stale zamrożona, niezależnie od pory roku.
Swoje źródło ma w Górach Bajkalskich, w południowej części Wyżyny Środkowosyberyjskiej. Lena płynie na północny wschód przez Syberię, gdzie następnie wpływa do Morza Łaptiewów, które jest częścią Oceanu Arktycznego.
12. Mekong – 4 909 km
Trzecia najdłuższa rzeka Azji, czyli Mekong o długości 4 909 km.
Swój bieg zaczyna – podobnie jak Jangcy – w łańcuchu górskim Tanngula Shanmai w środkowowschodniej części Wyżyny Tybetańskiej. Płynie przez Tybet, na południowy wschód, po czym przepływa przez obszar chroniony Trzech Równoległych Rzek, gdzie obok siebie płynie Mekong, Jangcy i Saluin. Ujście Mekong ma w Morzu Południowochińskim, w zachodniej części Oceanu Spokojnego.
13. Mackenzie – 4 241 km
Mackenzie o długości 4 241 km to drugi największy system rzeczny w Ameryce Północnej po Mississippi-Missouri i najdłuższy w Kanadzie.
Mackenzie zaczyna swój bieg, wypływając z Wielkiego Jeziora Niewolniczego, które jest najgłębszym jeziorem w Ameryce Północnej. Następnie Mackenzie płynie na północny zachód, w stronę Oceanu Arktycznego, gdzie ma swoje ujście w Morzu Beauforta.
Rzeka Mackenzie dostarcza około 7% słodkiej wody, która wpływa do Oceanu Arktycznego każdego roku.
