W okresie wiosny i jesieni – czyli w okresie migracyjnym – na niebie można zaobserwować ptaki latające kluczem. Czemu ptaki latają kluczem i w czym im to pomaga? Odpowiedź uzyskasz z tekstu poniżej.
Dlaczego ptaki latają kluczem?
Uważa się, że ptaki wykorzystują w locie formacje zwaną kluczem głównie z dwóch powodów:
- Lot w kluczu jest mniej męczący
- Ptaki podążają za swoim liderem
Lot kluczem pomaga oszczędzać ptakom energię, a tym samym pozwala na dłuższy lot. Szacunki naukowców mówią, że podczas lotu w kluczu ptaki mogą wykorzystywać nawet 30% mniej energii.
Jest to ściśle powiązane z aerodynamiką. Ptaki poruszając skrzydłami, wytwarzają za sobą prądy powietrzne – swego rodzaju tunel aerodynamiczny – w którym opory powietrza są znacznie mniejsze. Można to porównać do przejścia po wydeptanej ścieżce w wysokiej warstwie śniegu, jest to znacznie łatwiejsze od wydeptywania tej ścieżki.
Klucz ptaków przypomina kształtem literę V (ale zdarza się również, że ptaki lecą w linii jeden za drugim), gdzie ptaki w locie ustawione są tuż za osobnikiem przed nimi, lekko z boku. Podczas latania w takiej formacji, ptaki synchronizują ze sobą swój ruch skrzydeł, żeby łapać prądy wznoszące wytworzone przez osobnika lecącego na przodzie formacji.
W czasie lotu ptaki co kilka minut zmieniają się pozycją z osobnikiem lecącym na przodzie, gdyż prowadzenie takiego lotu jest męczące. Może się to wydawać proste, ale nawet naukowcy badający to zjawisko są zaskoczeni funkcjonowaniem ptasiego klucza, m.in. ze względu na potrzebną do tego orientacje w przestrzeni ptaka, gdyż musi on wiedzieć, co robią osobniki lecące obok niego, a także śledzić ruch skrzydeł ptaka na czele formacji.
Klucz służy ptakom głównie do lotów w czasie migracji, kiedy to ptaki pokonują nawet tysiące kilometrów. Kluczem latają głównie duże ptaki m.in.:
- Gęsi
- Łabędzie
- Żurawie
- Pelikany
- Ibisy
- Kaczki
- Kormorany
Mniejsze gatunki ptaków nie wykorzystują latania kluczem ze względu na to, że ich skrzydła wytwarzają inne ruchy powietrza – trudniejsze do wykorzystania dla innych ptaków.
Co ciekawe badania analizujące lot ibisów wskazują, że latanie kluczem nie jest umiejętnością, z jaką ptaki się rodzą. Potrzebują one czasu, żeby nauczyć się latać w formacji z innymi ptakami.
Ludzie również wykorzystują latanie kluczem m.in. w lotnictwie – latanie w takim szyku pozwala samolotom zaoszczędzić paliwo. Podobny mechanizm działa również na ziemi. Kolarze, czy kierowcy samochodów wyścigowych także wykorzystują tunele aerodynamiczne tworzone przez zawodnika przed sobą, co pozwala im oszczędzać siły oraz paliwo. Mniejszy opór powietrza za zawodnikiem pozwala także uzyskać lepsze przyspieszenie.
